Việt Nam đang đứng trước cơ hội vàng để trở thành một trung tâm năng lượng tái tạo toàn cầu. Với vị trí địa lý thuận lợi, tiềm năng tự nhiên dồi dào và quyết tâm chính trị mạnh mẽ, chúng ta hoàn toàn có thể kiến tạo một tương lai năng lượng xanh, bền vững và thịnh vượng.
Chiều ngày 24/6, tại Hà Nội, diễn đàn "Nâng cao vị thế doanh nghiệp Việt Nam trong chuỗi cung ứng năng lượng toàn cầu" đã diễn ra, thu hút sự quan tâm của đông đảo chuyên gia, nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp trong ngành năng lượng. Diễn đàn đã mở ra một bức tranh đầy tiềm năng về cơ hội để Việt Nam trở thành một trung tâm năng lượng tái tạo của thế giới.
Trong bối cảnh toàn cầu đang chuyển mình mạnh mẽ sang nền kinh tế carbon thấp, chuỗi cung ứng năng lượng đang trải qua những thay đổi sâu sắc. Biến đổi khí hậu, bất ổn địa chính trị, tiến bộ công nghệ và yêu cầu phát triển bền vững đang tạo ra áp lực buộc các quốc gia và doanh nghiệp phải tái định hình chiến lược năng lượng. Và Việt Nam, với những lợi thế đặc biệt của mình, đang sẵn sàng đón nhận cơ hội này.
Việt Nam - Ngôi sao đang lên trong bản đồ năng lượng thế giới
Việt Nam sở hữu vị trí địa lý chiến lược, đường bờ biển dài và khí hậu nhiệt đới gió mùa với lượng bức xạ mặt trời và tốc độ gió cao, đặc biệt là tại miền Trung và Tây Nguyên. Đây là những điều kiện lý tưởng để phát triển điện mặt trời, điện gió và năng lượng sinh khối - những nguồn năng lượng đang là trọng tâm trong chiến lược năng lượng toàn cầu.
Không chỉ vậy, Việt Nam còn nằm gần các trung tâm sản xuất năng lượng tái tạo và chuỗi cung ứng thiết bị lớn như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, giúp dễ dàng kết nối với chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu.
Chính sách mở đường, tạo đà cho phát triển
Những năm gần đây, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách nhằm chuyển dịch năng lượng theo hướng bền vững. Nghị quyết số 55-NQ/TW, Quyết định số 1658/QĐ-TTg và Quy hoạch điện VIII thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong phát triển năng lượng sạch.
Đặc biệt, cam kết đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 tại COP26 và COP28 đã gửi đi một thông điệp mạnh mẽ về quyết tâm chuyển đổi xanh của Việt Nam. Các chính sách ưu đãi đầu tư, cải cách thủ tục hành chính và mở rộng hợp tác quốc tế cũng đang giúp Việt Nam từng bước xây dựng nền công nghiệp năng lượng hiện đại và hội nhập.
Vượt qua thách thức, kiến tạo tương lai
Tuy nhiên, trên con đường trở thành trung tâm năng lượng toàn cầu, Việt Nam vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức. Khung pháp lý chưa ổn định, hạ tầng lưới điện chưa đáp ứng được tốc độ phát triển của năng lượng tái tạo, nguồn nhân lực kỹ thuật cao còn thiếu và hệ thống tài chính xanh còn sơ khai là những rào cản cần phải vượt qua.
Để giải quyết bài toán này, Việt Nam cần xây dựng một chiến lược phát triển hạn chế phát thải carbon trong dài hạn và trung hòa carbon vào năm 2050, phù hợp với xu thế chung của thế giới. Đồng thời, cần xây dựng môi trường đầu tư minh bạch, ổn định, đẩy mạnh phát triển công nghiệp phụ trợ, logistics và hạ tầng số, hợp tác sâu hơn với các quốc gia và doanh nghiệp quốc tế, và thúc đẩy tài chính xanh, huy động vốn tư nhân và nguồn lực quốc tế.
Cơ hội cho doanh nghiệp Việt
Quá trình chuyển dịch năng lượng mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng năng lượng. Để đạt mục tiêu hơn 183.000 MW công suất nguồn điện vào năm 2030 và xây dựng hệ thống truyền tải tương ứng, Việt Nam cần khoảng 200 tỷ USD đầu tư trong 10 năm tới. Đây là một con số khổng lồ, tạo ra một thị trường đầy tiềm năng cho các doanh nghiệp trong nước.
Với đặc điểm phân tán của năng lượng tái tạo, các doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp vừa và nhỏ hoàn toàn có thể tham gia vào các khâu đầu tư, xây dựng, vận hành, cung cấp thiết bị và dịch vụ kỹ thuật. Nhà nước cũng đã xác định rõ chủ trương xã hội hóa ngành năng lượng, chống độc quyền và khuyến khích mọi thành phần kinh tế tham gia.