Căng thẳng leo thang tại Trung Đông sau vụ tấn công của Mỹ vào các cơ sở hạt nhân của Iran. Liệu đây có phải là ngòi nổ cho một cuộc chiến tranh toàn diện, hay vẫn còn cơ hội cho đối thoại và hòa bình?
Bầu trời Trung Đông đang phủ một màu xám khi những tiếng nổ xé toạc sự yên bình. Ngày 21/6, bất chấp những lời cảnh báo từ Liên Hợp Quốc và nhiều quốc gia, Mỹ đã giáng đòn tấn công vào 3 cơ sở hạt nhân của Iran. Một hành động chớp nhoáng, bất ngờ, đẩy khu vực vốn đã bất ổn vào một vòng xoáy nguy hiểm hơn. Câu hỏi lớn nhất lúc này là: Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?
Washington tuyên bố về "thành công tuyệt vời" và không ngần ngại cảnh báo về những đòn trả đũa mạnh mẽ hơn nếu Iran có bất kỳ động thái đáp trả nào. Tuy nhiên, đằng sau những lời lẽ cứng rắn đó, lại xuất hiện những thông tin rò rỉ về việc Mỹ chưa có kế hoạch hành động quân sự tiếp theo. Một sự mập mờ khó đoán, khiến cả thế giới nín thở theo dõi từng động thái.
Những kịch bản nào có thể xảy ra?
Chúng ta có thể hình dung hai kịch bản chính:
- Kịch bản 1: "Giữ lửa âm ỉ": Mỹ không trực tiếp tấn công Tehran nữa, nhưng vẫn tiếp tục cung cấp vũ khí và hỗ trợ cho Israel trong việc đánh chặn tên lửa. Kịch bản này có thể xảy ra nếu 3 cơ sở hạt nhân của Iran bị phá hủy hoàn toàn, Israel đủ sức tiếp tục tấn công, và dư luận quốc tế phản ứng mạnh mẽ.
- Kịch bản 2: "Cơn bão lửa": Mỹ tiếp tục tấn công với quy mô lớn hơn nếu các cơ sở hạt nhân chưa bị phá hủy hoàn toàn. Iran đáp trả bằng cách tấn công các mục tiêu của Mỹ và Israel trong khu vực. Đây là kịch bản đáng lo ngại nhất, có thể dẫn đến một cuộc chiến tranh toàn diện.
Với sự ủng hộ từ Mỹ, Israel dường như quyết tâm đẩy xung đột lên cao, loại bỏ đối thủ số một và thiết lập lại trật tự an ninh khu vực.
Về phía Iran, dù phủ nhận việc 3 cơ sở hạt nhân bị phá hủy hoàn toàn, Tehran cũng tuyên bố sẽ đáp trả mạnh mẽ. Chúng ta có thể dự đoán 5 kịch bản đáp trả từ Iran:
- Trả đũa có giới hạn: Đủ để "rửa hận" nhưng vẫn kiềm chế để tránh một cuộc chiến toàn diện.
- Chấp nhận đàm phán: Tehran bị thiệt hại nặng, buộc phải chấp nhận các điều kiện của Mỹ, bao gồm việc từ bỏ chương trình hạt nhân.
- Chiến tranh ủy nhiệm: Tehran cùng với Houthi và các đồng minh khác đẩy mạnh cuộc chiến ủy nhiệm.
- Tấn công trả đũa: Iran tấn công các mục tiêu của Mỹ trong khu vực.
- Phối hợp tấn công: Tehran phối hợp với các đồng minh và đối tác tấn công cả mục tiêu của Israel và Mỹ.
Nếu kịch bản Mỹ tiếp tục tấn công và Iran đáp trả bằng các kịch bản 4 hoặc 5, nguy cơ bùng nổ một cuộc chiến toàn diện ở Trung Đông là rất cao.
Hậu quả khôn lường
Một cuộc chiến tranh toàn diện ở Trung Đông sẽ là một thảm họa khốc liệt, không chỉ đối với Iran và Israel mà còn đối với toàn bộ khu vực và thế giới.
- Nguy cơ chiến tranh lan rộng: Ngòi nổ có thể bắt đầu từ nhiều nơi và tạo ra phản ứng dây chuyền, lôi kéo nhiều quốc gia vào vòng xoáy bạo lực.
- Mâu thuẫn sâu sắc hơn: Dù ai thắng ai bại, mâu thuẫn giữa Israel và Iran sẽ càng thêm sâu sắc, làm chậm lại xu hướng hòa giải giữa Israel và một số nước Arab.
- Chạy đua vũ trang: Cuộc chiến sẽ kích thích một cuộc chạy đua vũ trang, thậm chí là chạy đua vũ khí hạt nhân, khiến nhiều nước tìm cách núp bóng dưới "ô hạt nhân" của các cường quốc.
- Suy thoái kinh tế: Giá dầu sẽ tăng vọt, gây suy thoái kinh tế toàn cầu và ảnh hưởng đến các nguồn lực dành cho phát triển kinh tế - xã hội và đối phó với biến đổi khí hậu.
- Mỹ sa lầy: Sau nhiều năm cố gắng thoát khỏi các cuộc chiến ở Iraq và Afghanistan, Mỹ có nguy cơ tự mình sa lầy vào một cuộc chiến mới, gây thất bại về chiến lược và chia rẽ nội bộ.
Lời kêu gọi hòa bình
Trong bối cảnh căng thẳng leo thang, điều quan trọng nhất là phải thúc đẩy đối thoại và ngăn ngừa nguy cơ xung đột. Cộng đồng quốc tế cần huy động mọi nỗ lực để tìm kiếm một giải pháp hòa bình cho cuộc khủng hoảng này.