Tình hình căng thẳng giữa Israel và Iran leo thang đến mức nào? Lệnh ngừng bắn liệu có phải là một giải pháp bền vững hay chỉ là một biện pháp tạm thời? Cùng đi sâu vào phân tích để hiểu rõ hơn về những diễn biến phức tạp này và những tác động tiềm tàng của nó.
Sau những ngày căng thẳng leo thang, Tổng thống Trump đã bất ngờ tuyên bố về thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Iran. Liệu đây có phải là dấu chấm hết cho cuộc "xung đột trong bóng tối" kéo dài nhiều năm, hay chỉ là một "cây cầu gỗ" tạm bợ bắc qua dòng nước xiết?
Khi Tổng thống Trump điều máy bay ném bom tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran, nhiều người đã lo ngại về một cuộc xung đột toàn diện. Tuy nhiên, thông báo ngừng bắn ngày 23/6 đã mang đến một tia hy vọng. Dù vậy, vẫn còn rất nhiều câu hỏi chưa có lời giải đáp. Liệu lệnh ngừng bắn này có thực sự được duy trì? Những điều khoản nào đã được hai bên đồng ý? Và quan trọng nhất, điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?
Jonathan Panikoff, cựu Phó Giám đốc tình báo quốc gia Mỹ, nhận định rằng Israel đã đạt được phần lớn mục tiêu của họ, còn Iran đang tìm kiếm một lối thoát. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng vẫn còn nhiều câu hỏi về những gì thực sự đã được nhất trí. Sự mơ hồ này làm dấy lên lo ngại về một cuộc xung đột khu vực rộng lớn hơn trong tương lai.
Israel ban đầu không xác nhận ngay lập tức về thỏa thuận ngừng bắn. Quân đội Israel cho biết đã phát hiện tên lửa được phóng từ Iran vào sáng sớm 24/6. Tuy nhiên, ông Trump khẳng định lệnh ngừng bắn "hiện đã có hiệu lực" và kêu gọi cả hai nước tuân thủ. Về phía Iran, một quan chức xác nhận Tehran đã đồng ý ngừng bắn, nhưng Ngoại trưởng Abbas Araqchi tuyên bố sẽ không có lệnh ngừng bắn trừ khi Israel ngừng các cuộc tấn công.
Bộ trưởng Quốc phòng Israel Israel Katz cũng tuyên bố rằng IDF đã được chỉ thị đáp trả mạnh mẽ mọi hành vi vi phạm lệnh ngừng bắn bằng các cuộc tấn công dữ dội vào các mục tiêu của chính quyền Iran tại Tehran. Thông báo của ông Trump được đưa ra sau khi Iran phóng tên lửa vào một căn cứ không quân của Mỹ tại Qatar để trả đũa việc Mỹ ném bom các cơ sở hạt nhân dưới lòng đất của Iran.
Các quan chức chính quyền Trump nhận định phản ứng của Iran là "đã được cân nhắc" để tránh leo thang thêm với Mỹ. Một quan chức Nhà Trắng cho biết Tổng thống Trump đã làm trung gian cho thỏa thuận ngừng bắn trong cuộc điện đàm với Thủ tướng Netanyahu. Ông chủ Nhà Trắng dường như ám chỉ rằng Israel và Iran sẽ có một khoảng thời gian để hoàn thành các nhiệm vụ hiện tại của họ, sau đó lệnh ngừng bắn sẽ bắt đầu có hiệu lực theo từng giai đoạn.
Một quan chức khác của Nhà Trắng cho biết Iran chấp nhận ngừng bắn vì họ đang trong "tình trạng suy yếu nghiêm trọng" sau nhiều ngày bị Israel ném bom. Tuy nhiên, Iran phủ nhận việc theo đuổi chương trình vũ khí hạt nhân, mặc dù Lãnh tụ tối cao Ali Khamenei cũng tuyên bố rằng nếu Tehran muốn, các nhà lãnh đạo thế giới "sẽ không thể ngăn cản được".
Quyết định ném bom các cơ sở hạt nhân của Iran của ông Trump đánh dấu một bước đi mà ông lâu nay vẫn cam kết sẽ cố gắng tránh xảy ra. Trong một động thái chính sách đối ngoại quan trọng nhất và có khả năng gây rủi ro nhất trong nhiệm kỳ tổng thống thứ hai, ông Trump không chỉ đặt cược vào việc có thể phá hủy cơ sở hạt nhân quan trọng của Iran tại Fordow mà còn vào khả năng Iran trả đũa có chừng mực đối với Mỹ.
Nhiều người đã lo ngại Tehran có thể đáp trả bằng cách đóng cửa Eo biển Hormuz, tấn công các căn cứ quân sự của Mỹ ở Trung Đông và kích hoạt các lực lượng ủy nhiệm chống lại lợi ích của Mỹ và Israel trên toàn thế giới. Nếu ông Trump thành công trong việc xoa dịu xung đột Israel-Iran, ông có thể dập tắt cơn bão chỉ trích từ các thành viên Đảng Dân chủ trong Quốc hội Mỹ và tập trung trở lại vào các ưu tiên chính sách trong nước.
Tuy nhiên, ông Trump và các cố vấn của ông sẽ không thể bỏ qua Iran và những thách thức dai dẳng mà nước Cộng hòa Hồi giáo này đặt ra. Dennis Ross, cựu nhà đàm phán Trung Đông của Mỹ, đặt câu hỏi: "Liệu lệnh ngừng bắn có thể duy trì?". Ông cũng tự trả lời: "Iran cần nó (lệnh ngừng bắn) và Israel hiện nay phần lớn đã hành động trái với danh sách mục tiêu của Lực lượng Phòng vệ Israel".
Tổng thống Iran Pezeshkian tuyên bố kết thúc cuộc chiến 12 ngày, khẳng định Israel đã phải "trả giá đắt". Ông cũng bày tỏ hy vọng Iran sẽ không bao giờ "bị buộc phải chiến đấu lần nữa" và khẳng định Tehran không theo đuổi vũ khí hạt nhân. Về phía Israel, quân đội nước này đã thông báo quyết định dỡ bỏ hạn chế đối với hoạt động tụ tập nơi công cộng, nơi làm việc và giáo dục sau khi thỏa thuận ngừng bắn với Iran chính thức có hiệu lực.