Tình hình Trung Đông đang ở ngã ba đường với những diễn biến leo thang căng thẳng giữa Israel và Iran. Liệu khu vực này có thể thoát khỏi vòng xoáy chiến tranh và tìm kiếm một giải pháp hòa bình?
Trung Đông, "chảo lửa" của thế giới, lại một lần nữa sục sôi khi cuộc đối đầu giữa Israel và Iran leo thang đến mức báo động. Như hai võ sĩ quyền Anh liên tục tung đòn "ăn miếng trả miếng", cả hai bên đều cho thấy quyết tâm không lùi bước. Nhưng liệu cuộc chiến này sẽ đi đến đâu, và ai sẽ là người "hạ hỏa" kịp thời để ngăn chặn một thảm họa khu vực?
Ngòi nổ của cuộc xung đột lần này được cho là xuất phát từ lo ngại của Israel về chương trình hạt nhân của Iran. Theo Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), Iran đã tích trữ đủ vật liệu để chế tạo 15 đầu đạn hạt nhân, một con số khiến Tel Aviv không thể ngồi yên. Thêm vào đó, mâu thuẫn ý thức hệ và chiến lược kéo dài từ cuộc Cách mạng Hồi giáo Iran năm 1979 cũng là một yếu tố sâu xa khiến căng thẳng leo thang.
Israel đã không ngần ngại thực hiện một cuộc tấn công phủ đầu vào các cơ sở hạt nhân, quân sự và hạ tầng kinh tế của Iran. Với công nghệ hiện đại và thông tin tình báo chính xác, Israel đã gây ra thiệt hại đáng kể cho đối phương. Đáp trả, Iran cũng phóng hàng trăm tên lửa và UAV vào Israel, phá hủy kho dầu Haifa và gây thương vong.
Cuộc xung đột đã gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Không phận của nhiều quốc gia trong khu vực bị tê liệt, chuỗi cung ứng vận tải và hậu cần bị gián đoạn. Giá dầu và vàng tăng vọt, đe dọa tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Nguy cơ khủng hoảng nhân đạo và dịch bệnh lan rộng cũng đang treo lơ lửng trên đầu người dân trong khu vực.
Cộng đồng quốc tế đã nhanh chóng vào cuộc để tìm kiếm một giải pháp hòa bình. Liên hợp quốc đã triệu tập một cuộc họp khẩn cấp của Hội đồng Bảo an, nhưng không đạt được đồng thuận cụ thể do sự khác biệt về quan điểm giữa các ủy viên thường trực. Các nước Arab kêu gọi kiềm chế và tìm kiếm giải pháp ngoại giao, trong khi các cường quốc ngoài khu vực phản ứng theo lợi ích chiến lược riêng.
Tuy nhiên, việc tìm kiếm một giải pháp hòa bình không hề dễ dàng. Israel tuyên bố sẽ tiếp tục chiến dịch quân sự cho đến khi năng lực hạt nhân của Iran bị vô hiệu hóa triệt để. Iran cũng không chịu nhún nhường, tuyên bố sẽ đáp trả bất kỳ cuộc tấn công mới nào bằng "sức mạnh toàn diện".
Vậy ai sẽ là người đứng ra hòa giải cuộc xung đột này? Nhiều khả năng, các cường quốc như Mỹ, Nga, Trung Quốc và EU sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc gây áp lực lên cả hai bên để chấp nhận một lệnh ngừng bắn tạm thời hoặc bước vào các cuộc đàm phán gián tiếp. Các quốc gia trung lập như Thổ Nhĩ Kỳ, Oman và Qatar cũng có thể đóng vai trò trung gian hòa giải.
Tuy nhiên, ngay cả khi đạt được một thỏa thuận ngừng bắn, nguy cơ bùng phát lại vẫn còn hiện hữu. Các bất đồng cốt lõi về địa - chính trị, an ninh và tôn giáo giữa Israel và Iran vẫn chưa được giải quyết. Do đó, cộng đồng quốc tế cần tiếp tục nỗ lực để tạo điều kiện cho một giải pháp hòa bình lâu dài, dựa trên luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên hợp quốc.